ایمنی در فرآیندهای روانکاری و نگهداری: الزامات تجهیزات حفاظت فردی و مدیریت خطرات
اهمیت بی‌چون و چرای ایمنی در محیط کار به ویژه در صنایع مرتبط با نگهداری تعمیرات و روانکاری، بر کسی پوشیده نیست. متخصصان این حوزه همواره بر رعایت دقیق‌ترین پروتکل‌های ایمنی تاکید دارند. در فرآیندهای جابجایی و انتقال مواد شیمیایی و روانکارها، تدوین و اجرای دستورالعمل‌های شفاف و دقیق برای پوشش ایمنی پرسنل، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. استفاده از تجهیزات حفاظت فردی (PPE) مناسب، یک الزام مطلق در این زمینه محسوب می‌شود.
حداقل تجهیزات حفاظت فردی استاندارد شامل کفش‌های ایمنی، لباس کار یکپارچه، دستکش‌های محافظ و عینک‌های ایمنی است. این تجهیزات برای محافظت کاربران در برابر تماس‌های احتمالی پوست و چشم با انواع روغن‌ها، گریس‌ها و مواد شیمیایی در حین جابجایی، انتقال و پاکسازی آلودگی‌ها طراحی شده‌اند.
نکته مهم: از آنجایی که هر واحد صنعتی از مجموعه خاصی از سیالات روانکاری و مواد شیمیایی بهره می‌برد، شناسایی و تهیه تجهیزات حفاظت فردی مناسب، مستلزم تهیه یک فهرست جامع از تمامی روانکارها و مواد شیمیایی موجود در آن واحد است.
این فهرست مبنای جمع‌آوری به‌روزترین نسخه‌های برگه‌های اطلاعات ایمنی مواد (SDS) برای هر یک از مواد مورد استفاده از تامین‌کنندگان مربوطه خواهد بود. با استناد به این مدارک، می‌توان یک جدول اختصاصی از الزامات تجهیزات حفاظت فردی برای هر سیال تدوین نمود. با استفاده از این جدول می‌توان مجموعه‌ای استاندارد از تجهیزات حفاظت فردی را برای کلیه فرآیندهای جابجایی و انتقال سیالات روانکاری در سطح سازمان یا واحد مربوطه تعریف و ابلاغ نمود.
شایان ذکر است در مواردی که سیالات خاص نیازمند تجهیزات حفاظت فردی تکمیلی باشند (مانند استفاده از ماسک تنفسی برای روانکارها، مواد شیمیایی و حلال‌های با خطر بالقوه تنفسی)، این الزامات باید به طور جداگانه در دستورالعمل‌های کاری قید شوند. در این راستا فهرست‌های تجهیزات حفاظت فردی و مجموعه برگه‌های اطلاعات ایمنی مواد به عنوان یک دارایی ارزشمند برای سازمان محسوب شده و به منظور حفظ کارایی و به‌روز بودن، نیازمند نگهداری و بازبینی مستمر می‌باشند.
ایمنی در جابجایی و استفاده از سیالات روانکاری
توجه به وزن بالای سیالات روانکاری امری ضروری است. بشکه‌های استاندارد با وزن قابل توجه، لزوم آموزش‌های تخصصی در زمینه استفاده صحیح از تجهیزات بالابری، تسمه‌ها و ابزارهای ارگونومیک را دوچندان می‌کند. همچنین، به منظور پیشگیری از خطرات ناشی از سقوط یا واژگونی ناگهانی ظروف حاوی سیالات روانکاری، استفاده از کفش‌ها و چکمه‌های ایمنی با استاندارد درجه یک، مجهز به پنجه‌های فولادی و زیره‌های ضد نفوذ و مقاوم در برابر روغن، یک الزام ایمنی اساسی محسوب می‌گردد.
با این حال هنگامی که این سیالات وارد سیستم‌های تحت فشار برای توزیع روانکاری می‌شوند، خواه سیستم‌های اتوماتیک گریس یا روغن، سیستم‌های هیدرولیک یا حتی گریس پمپ‌های دستی تحت فشار، طیف جدیدی از خطرات بالقوه برای پرسنل نگهداری، تکنسین‌های روانکاری و اپراتورهای ماشین‌آلات پدیدار می‌گردد. این خطرات که تحت عنوان “خطرات ناشی از تزریق با فشار قوی” شناخته می‌شوند، می‌توانند عواقب جبران‌ناپذیری به همراه داشته باشند.
نکات ایمنی ویژه در استفاده از تجهیزات روانکاری
اغلب افراد از قدرت پنهان ابزارهای ساده روانکاری مانند گریس پمپ‌های برقی یا بادی که در دسترس عموم قرار دارند، بی‌اطلاع هستند. این تجهیزات قادرند روانکارها را با فشاری بالغ بر 5000 psi و حتی بیشتر از نازل خود خارج کنند. همچنین بسیاری تصور نمی‌کنند که یک گریس پمپ دستی به ظاهر بی‌خطر می‌تواند فشاری تا 15000 psi تولید نماید.
مطالعات نشان داده‌اند که آسیب‌های ناشی از تزریق مواد با فشار بالا به ویژه از طریق ابزاری مانند گریس پمپ‌ها، می‌تواند منجر به ورود مواد به زیر پوست کاربر شود. این نوع آسیب‌دیدگی معمولاً در دست غالب و به طور خاص در انگشت اشاره رخ می‌دهد. تحقیقات حاکی از آن است که این حوادث اغلب زمانی اتفاق می‌افتد که کاربر در تلاش برای رفع انسداد نازل بوده یا در حین کار با دستگاه، به منظور ثابت نگه داشتن آن، از دست دیگر خود استفاده می‌کند.
خطرات مشابهی در هنگام بررسی وضعیت و نشتی شیلنگ‌ها و لوله‌های تحت فشار به ویژه انواع انعطاف‌پذیر، وجود دارد. متاسفانه مشاهده می‌شود که پرسنل نگهداری و اپراتورهای ماشین‌آلات در محیط‌های تولیدی برای یافتن نشتی یا نقاط ضعف، دست خود را بر روی این خطوط پرفشار می‌کشند که این عمل می‌تواند به سادگی منجر به تزریق سیال به دست شود. توصیه اکید می‌شود که برای بررسی نشتی، همواره از یک قطعه کارت محکم استفاده کرده و هرگز از دست، بازو یا انگشتان خود برای این منظور بهره نگیرید.
نکات ایمنی حیاتی هنگام استفاده از گریس پمپ‌ها
رعایت اصول ایمنی در کار با گریس پمپ‌ها مستلزم آن است که کاربر هرگز در حین فعال‌سازی، انگشت خود را مستقیماً در مقابل دهانه لوله انعطاف‌پذیر یا نوک نازل قرار ندهد. هنگام تمیز کردن نازل، همواره از عدم تماس دست غیرغالب با ماشه یا اهرم پمپ اطمینان حاصل نمایید. متاسفانه در بسیاری از سازمان‌ها، آموزش‌های لازم و کافی در زمینه کار ایمن با گریس پمپ به پرسنل نگهداری و اپراتورهای ماشین‌آلات ارائه نمی‌شود.
تزریق مواد تحت فشار به زیر پوست می‌تواند در فشاری کمتر از 1000 psi رخ دهد. با این حال افزایش فشار به طور تصاعدی میزان آسیب وارده به ساختار دست یا انگشت را افزایش می‌دهد. (به عنوان مثال، تجربه تزریق واکسن را به یاد آورید که در فشاری بین 1000 تا 2000 psi انجام می‌شد و احساس فشار چندانی نداشت. حال تصور کنید که فشارهای 5000 تا 15000 psi چه میزان آسیب و ناراحتی می‌تواند به بدن وارد کند.)
نادیده گرفتن آسیب‌های ناشی از تزریق با فشار و به تعویق انداختن درمان می‌تواند عواقب جدی در پی داشته باشد. بر اساس مطالعات تخصصی، آسیب‌های ناشی از تزریق با فشار بالا باید به عنوان یک وضعیت اورژانسی جراحی در نظر گرفته شوند. عدم رسیدگی فوری پزشکی به یک محل تزریق به ظاهر کوچک، می‌تواند ظرف چند ساعت به یک آسیب جدی و تهدیدکننده تبدیل شود.
بررسی‌های تخصصی نشان داده است که حوادث ناشی از تزریق مواد با فشار بالا، متاسفانه با نرخ قابل توجهی از قطع عضو همراه بوده‌اند. در این میان، حلال‌های صنعتی و پس از آن گریس به عنوان عوامل اصلی آسیب‌رسان شناخته شده‌اند. آمارها حاکی از آن است که در حدود یک چهارم از کل موارد این نوع آسیب‌دیدگی‌ها، منجر به قطع عضو شده است.
نقش گریس پمپ‌ها و سیستم‌های پرفشار در بروز آسیب‌های تزریقی
مطالعات پیشین نیز نتایج مشابهی را نشان می‌دهند. بر اساس این تحقیقات، سیستم‌ها و گریس پمپ‌های پرفشار، عامل اصلی بیش از نیمی از موارد آسیب‌های ناشی از تزریق بوده‌اند و آسیب‌های ناشی از سیالات هیدرولیک در رتبه بعدی قرار دارند. نکته قابل توجه آن است که نرخ قطع عضو ناشی از این حوادث به طور کلی نزدیک به نیمی از موارد و در صورت تجاوز فشار تزریق از یک حد معین (بیش از 7000 psi)، تقریباً به صد درصد می‌رسد.
حتی در مواردی که امکان حفظ اندام آسیب‌دیده وجود داشته باشد، پیامدهای بلندمدت این نوع آسیب‌ها اغلب ناخوشایند است. مطالعات نشان می‌دهد که بسیاری از افراد پس از جراحی‌های ترمیمی موفقیت‌آمیز نیز با محدودیت‌های حرکتی، اختلال در انجام فعالیت‌های روزمره، کاهش قدرت دست و درد مزمن عصبی، دست و پنجه نرم می‌کنند.
اقدامات ضروری در صورت بروز حادثه
در صورت بروز هرگونه شک و تردید در مورد وقوع آسیب ناشی از تزریق مواد تحت فشار، اقدام فوری برای دریافت خدمات پزشکی تخصصی، حیاتی است. تحقیقات نشان می‌دهند که تشخیص و درمان سریع و حرفه‌ای این نوع آسیب‌ها، نقش بسزایی در کاهش میزان خسارت و حفظ اندام آسیب‌دیده ایفا می‌کند.
به منظور تشخیص دقیق و تعیین روش درمان مناسب آسیب‌های ناشی از تزریق با فشار، ارائه اطلاعات زیر به پزشک معالج ضروری است:
- نوع و میزان گرانروی (ویسکوزیته) ماده تزریق شده (ارائه برگه اطلاعات ایمنی SDS مربوط به نوع سیال الزامی است).
- مدت زمان سپری شده از زمان وقوع حادثه تا زمان مراجعه به پزشک (ثبت دقیق زمان وقوع آسیب).
- حجم ماده تزریق شده و سرعت تزریق آن.
- فشار دستگاه یا سیستم عامل تزریق.
- محل دقیق تزریق از نظر آناتومی و میزان تورم ایجاد شده.
در صورت امکان، توصیه می‌شود بلافاصله پس از وقوع حادثه، با استفاده از تلفن همراه، تبلت یا سایر دستگاه‌های تصویربرداری، از محل آسیب و همچنین از دستگاه تزریق عکس یا فیلم تهیه شود.
توصیه ها و دستورالعمل‌های ایمنی
در دستورالعمل‌های ایمنی ما، بر اساس توصیه‌های مراجع معتبر، اقدامات اولیه زیر در مواجهه با آسیب‌های ناشی از تزریق با فشار بالا مورد تاکید قرار می‌گیرد:
- مراجعه فوری به مراکز درمانی و دریافت کمک پزشکی تخصصی.
- جلوگیری از رانندگی فرد آسیب‌دیده.
- عدم ترک فرد آسیب‌دیده به تنهایی.
- خودداری از دادن هرگونه خوراکی یا نوشیدنی به فرد آسیب‌دیده.
- بی‌حرکت نگه داشتن و بالا بردن عضو آسیب‌دیده.
در صورتی که احساس می‌کنید (یا دیگران) مایع روانکاری را بلعیده‌اید، دچار تحریکات پوستی یا چشمی ناشی از تماس شده‌اید یا مشکوک به وقوع آسیب ناشی از تزریق با فشار هستید، فوراً به پزشک مراجعه نمایید. در این گونه موارد، زمان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و همواره پیشگیری بهتر از درمان خواهد بود.
نتیجه گیری
در پایان، با توجه به خطرات بالقوه و گاهاً جبران‌ناپذیر ناشی از کار با سیالات تحت فشار در محیط‌های صنعتی، به ویژه در کار با گریس پمپ‌ها و سیستم‌های هیدرولیک، رعایت دقیق دستورالعمل‌های ایمنی، استفاده صحیح از تجهیزات حفاظت فردی مناسب، و آموزش‌های تخصصی در زمینه کار با این تجهیزات از اهمیت حیاتی برخوردار است.
آگاهی از خطرات تزریق با فشار بالا، نحوه پیشگیری از آن‌ها و اقدامات فوری در صورت وقوع حادثه، می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در حفظ سلامت و ایمنی پرسنل و جلوگیری از آسیب‌های جدی و دائمی داشته باشد؛ لذا، همواره توصیه می‌شود در صورت بروز هرگونه حادثه مشکوک، بدون اتلاف وقت به دنبال کمک پزشکی حرفه‌ای باشید.
اطلاعات این مقاله برگرفته از این منبع می‌باشد.