در طول سال‌ها، آنالیز روغن از ابزاری که تنها توسط تعداد محدودی از مالکان تجهیزات حیاتی مورد استفاده قرار می‌گرفت، به ابزاری فراگیر برای دستیابی به قابلیت اطمینان تجهیزات تبدیل شده است.
با ورود آنالیز روغن به جریان اصلی صنعت، آزمایشگاه‌هایی برای پاسخ‌گویی به این تقاضای فزاینده شکل گرفتند که در بسیاری موارد از تکنیک‌های نوآورانه و قدرتمند تحلیلی برای آشکار کردن اطلاعات پنهان در هر نمونه روغن استفاده کردند یا آن‌ها را توسعه دادند.
در ساده‌ترین سطح، هدف آنالیز روغن می‌تواند تعیین وضعیت سایش باشد. اما تقریباً همه می‌دانند که یکی از شایع‌ترین و مشکل‌سازترین آلاینده‌ها که می‌تواند یک ماشین سالم و روانکار آن را مختل کند، وجود آب است.
این پرسش ذهنی و رایج در بین مالکان تجهیزات وجود دارد: «ای کاش راهی ساده (و ارزان) وجود داشت که بفهمم باید نگران وجود آب باشم یا خیر.» همین طرز فکر بود که باعث شد برخی افراد خلاق، پیشنهاد استفاده از یک صفحه داغ آزمایشگاهی را به‌عنوان روشی ساده مطرح کنند.
اما در واقعیت، مسئله پیچیده‌تر از آن است. روش Crackle Test نه تنها قادر نیست تصویر دقیقی از وضعیت آب ارائه دهد، بلکه می‌تواند موجب تردید شود. یک راهکار واقعی برای پرسش «آیا من مشکل آب دارم؟» باید شامل این موارد باشد:
-
تعریف دقیق اینکه مشکل آب چیست،
-
چگونگی تأثیر آب بر ماشین،
-
اثر آب بر روانکار،
-
حداقل مقادیر قابل توجه که باعث آسیب می‌شوند یا قابل اندازه‌گیری‌اند،
-
و سطوح هشدار و بحرانی که باید در پایش در نظر گرفته شوند.
مالک تجهیزات طبیعتاً انتظار دارد که اگر مقدار آب کمتر از حد تشخیص روش باشد، نگرانی خاصی وجود نداشته باشد. یا اینکه روش غربالگری اولیه بتواند در صورت وجود احتمال خطر، یک تست دقیق‌تر مانند روش Karl Fischer را فعال کند.
محدودیت تشخیص در Crackle Test
از آنجا که برای Crackle Test هیچ استاندارد ASTM وجود ندارد، نمی‌توان به بیانیه دقت و صحت رسمی تکیه کرد. بنابراین تنها راه، بررسی ادبیات علمی منتشرشده و نحوه گزارش آزمایشگاه‌ها از این روش است.
یک مقاله بیان می‌کند که «در شرایط آزمایشگاهی کنترل‌شده، Crackle Test به حدود 500 ppm (0.05 درصد آب در روغن) حساسیت دارد، بسته به نوع روغن.»
منبع دیگری می‌گوید: «این حد تشخیص در روغن‌های صنعتی دیگر معتبر نیست و برخی روغن‌ها حدود متفاوتی برای تشخیص دارند.»
مطالعات نشان داده‌اند که بسته به نوع روانکار و شرایط روغن کارکرده، نتایج Crackle Test می‌تواند از 100 ppm تا 1830 ppm متغیر باشد. به این معنا که روغن ممکن است تا 0.15% یا بیشتر آب داشته باشد اما Crackle Test آن را نشان ندهد.
اثر واقعی رطوبت بر عمر تجهیز
حتی اگر Crackle Test بتواند به‌طور پایدار سطوح بالای 500 ppm را نشان دهد، آیا این برای اهداف پایش کافی است؟
یکی از دلایل اصلی پایش رطوبت، تأثیر آن بر عمر یاتاقان‌ها است. مطالعات نشان می‌دهند که حضور آب حتی در حدود 500 ppm می‌تواند عمر یاتاقان‌های غلتشی را تا 60% کاهش دهد.
بنابراین استفاده از روشی که تنها آلودگی‌های بالاتر از 500 ppm را نشان دهد، عملاً به معنای چشم‌پوشی از یک تهدید جدی برای سرمایه‌گذاری روی دارایی‌های حیاتی است.
تجربه عملی
در تجربه نویسنده به‌عنوان مالک دارایی در یک نیروگاه هسته‌ای، پایش رطوبت روغن به‌صورت دقیق با روش Karl Fischer انجام می‌شد و نتایج معمولاً در بازه 20 تا 40 ppm بودند. افزایش ناگهانی به 85 ppm باعث شد منبع آلودگی (نشتی در کولر یاتاقان) کشف شود و از یک مشکل جدی جلوگیری گردد. چنین دقتی هرگز با Crackle Test قابل دستیابی نبود.
پس Crackle Test دقیقاً چیست؟
مشکل اصلی این است که هیچ استاندارد واحدی برای انجام Crackle Test وجود ندارد. در منابع مختلف دمای صفحه داغ از 300°F تا 600°F ذکر شده است، که حتی برخی ناشی از خطای تبدیل واحد بوده‌اند.
علاوه بر این، دمای سطح صفحه یکنواخت نیست و مقدار و نحوه ریختن قطره روغن نیز بر نتیجه تأثیر دارد. بنابراین کنترل شرایط در این روش بسیار دشوار است.
نتیجه گیری
نمی‌توان گفت Crackle Test هیچ ارزشی ندارد؛ اما ارزش آن منفی است. زیرا نتایج منفی (عدم وجود ترک‌خوردگی) ممکن است به مالک دارایی احساس امنیت کاذب بدهد، در حالی که آلودگی جدی آب در روغن وجود دارد.
یک تست غربالگری معتبر باید به‌طور پایدار نشان دهد که چه زمانی نیاز به آزمون دقیق‌تر وجود دارد. Crackle Test در این زمینه شکست می‌خورد و اجازه می‌دهد مشکلات پنهان باقی بمانند.
بنابراین استفاده از Crackle Test در مجموعه تست‌های آزمایشگاهی برای دارایی‌های حیاتی که نیاز به حفاظت در برابر آلودگی آب دارند، فاقد ارزش و حتی خطرناک است.
اطلاعات این مقاله برگرفته از این منبع می‌باشد.
